АҚШ СЫРТҚЫ САЯСАТЫНЫҢ ОРТАЛЫҚ АЗИЯЛЫҚ ВЕКТОРЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ: СТРАТЕГИЯЛЫҚ МҮДЕЛЕЛЕРДЕН БЕЙІМДІЛГЕН ҮЛГІЛЕРГЕ ЖОЛ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/ISMO.2025.62.4.010Кілт сөздер:
АҚШ саясаты, Орталық Азия елдері, қауіпсіздік, энергетикалық мүдделер, геосаясат, С5 1, Қытай, РесейАннотация
Мақала постбиполярлық кезеңнің белгілі бір кезеңдері мен ерекшеліктеріне сәйкес АҚШ-тың сыртқы саясатының Орталық Азиялық бағытын қалыптастыру және жүзеге асыру тенденцияларын талдауға негізделген. Мақалада АҚШ-тың посткеңестік кеңістіктегі саясатының жан-жақты түсінігінің қалыптасуы, сондай-ақ Америка Құрама Штаттары мен Орталық Азия елдері арасындағы қарым-қатынастардың ерекшеліктері алдыңғы кезеңдерде аймақтағы американдық саясаттың жүзеге асырылуын анықтаған және қазіргі кезеңдегі оның сипатын анықтайтын себеп-салдарлық байланыстар контекстінде қарастырылады. Мақалада АҚШ-тың Орталық Азия елдеріне қатысты саясаты прогрессивті сипатқа ие болмағаны айтылған. Автор сыртқы (жаһандық халықаралық қатынастар) және ішкі (ТМД елдерінің ерекшеліктеріне байланысты) факторларды ескере отырып, Орталық Азияның посткеңестік кеңістігіндегі саясатқа қатысты АҚШ көзқарастарының өзгермелілігін талдайды. Аймақтағы әскери және экономикалық ықпал үшін ірі державалар – АҚШ, Ресей және Қытай арасындағы бәсекелестікке, сондай-ақ американдық қатысудың кеңеюі мен нығаюын қиындататын демократияландыру мәселелеріне ерекше назар аударылады. Д.Трамптың президенттігі кезінде Америка Құрама Штаттары мен Орталық Азия елдері арасындағы байланыстардың жандануы екі тарапты да қызықтыратын энергетика саласындағы әлеуетті ынтымақтастық контекстінде көрінеді. Бұл перспектива жаһандану үрдістері мен аймақтық сын-қатерлер аясында өзекті бола түсуде.
